تفاوت فسخ ، تفاسخ و انفساخ در چیست؟

در قراردادهای ملکی چند اصطلاح حقوقی پرکاربرد وجود دارد و گاهی نیز طرفین قرارداد بسته به توافق و یا شرایط قرارداد درنوشتن قرارداد یا درج درقسمت توضیحات از آنها استفاده  و بعضا بدون اطلاع از معنی و مفهوم این اصطلاحات یکی را بجای دیگری در قرارداد قید می کنند. در این نوشتار،تفاوت فسخ ، تفاسخ و انفساخ  را شرح می دهیم .

فسخ

یعنی برهم زدن و انحلال قرارداد. فسخ قرارداد معمولا از طریق درج و پیش بینی شرطی در قرارداد برای یکی از طرفین یا هر دو آنها ایجاد می شود که دراصطلاح به  آن شرط فسخ یا خیارفسخ گفته می شود. مثلا در قرارداد شرط می شود اگر خریدار در سرسیدهای مقرر درقرارداد باقیمانده ثمن معامله را نپردازد فروشنده ظرف مدت ده روز ازهرسر رسید حق فسخ معامله را دارد. به عبارتی این شرط فقط برای فروشنده پیش بینی شده و خود به خود باعث فسخ قرارداد نمی شود.

تفاسخ

تفاسخ همان اقاله یعنی رضایت طرفین برای برهم زدن قرارداد است. تفاسخ موجب پایان یافتن معامله ای می شود که به صورت صحیح و قانونی پیشترواقع شده است.وقتی اقاله صورت می گیرد تعهدات ناشی از قرارداد ساقط می شود و طبق مفاد اقاله یا تفاسخ باید اقدام شود. اگردرمتن تفاسخ هیچ شرط و شروطی تعیین نشود طرفین باید ثمن و مبیع را به همان صورت قبلی بازگردانند.

نتیجه اینکه تفاسخ برخلاف فسخ نیاز به دو اراده یعنی توافق و رضایت دو طرف قرارداد دارد تا آنرا منحل کنند اما در حق فسخ صرفا با اراده یکی از طرفین واقع می شود حتی اگر طرف دیگر راضی به فسخ نباشد.

انفساخ

گسیخته شدن و برهم خوردن خود به خودی یک عقد و قرارداد صحیح را انفساخ یا انحلال می گویند. انفساخ گاهی قراردادی است و گاهی به  حکم قانون. مثلا اگر درقرارداد شرط شود اگر یکی از اقساط ثمن معامله در موعد مقرر پرداخت نشود عقد منفسخ می شود. به محض اینکه وقوع این شرط یعنی پرداخت نکردن یکی از اقساط، قرارداد خود به خود از بین می رود و منحل می شود.
ولی گاهی انفساخ ناشی از حکم قانون است و اراده طرفین در آن تاثیر ندارد.مثلا پس از معامله قبل از تسلیم مبیع مثل یک آپارتمان به واسطه زلزله یا آتش سوزی تخریب و از بین برود دراینجا عقد، به طورخودکاراز بین می رود.مگر طرفین توافقی تازه در این خصوص منعقد نمایند که خود یک قرارداد جدید محسوب می شود.